Startplaats: De Coupure

Hier stond het Oostenrijks Keizerlijk Entrepot in de 18de eeuw. Het kanaal zelf werd gegraven als verbinding tussen de binnenstad- de Leie in dit geval - en het kanaal Gent-Brugge-Oostende, gegraven ten tijde van de Spaanse heersers Albrecht en Isabella Isabelle nu was de dochter van de Spaanse Koning Filips II en kleindochter van Keizer Karel. Het kanaal uit de 17de eeuw had zijn terminus aan de Bargiekaai. Op de originele plannen van de Coupure staat ook een Nederlandse naam: Doorsnijdinghe. Vraag aan om het even welke Gentenaar waar de Doorsnijdinge zich bevindt en niemand zal u kunnen helpen.

Wij varen de Leie stroomopwaarts ; rechts dus onder de Verloren Kostbrug.

Gloriettes

Bij het verlaten van het stukje Coupure vaar je rechts de Leie op stroomopwaarts. Links zie je een theehuisje of Gloriette. De eigenaars van herenhuizen bouwden die elegante bijgebouwen. In de herenhuizen zelf had men al een fumoir voor de heren, een boudoir voor de dames. Voor de theekransjes dus deze Gloriettes.

Jozef Kluyskens

De eerste straat rechts heet Professor Kluyskensstraat. De Gentse Universiteit- nu de grootste van Belgïe- werd gesticht in 1817. Uiteraard had die ook de Faculteit Geneeskunde. Jozef Kluyskens was chirurgijn zoals zijn vader en heeft zijn kennis kunnen gebruiken onder andere na de slag van Waterloo. Hij zou een 300 amputaties uitgevoerd hebben in die periode. Hij werd ook één der eerste professoren van de Universiteit.

In de Jozef Kluyskensstraat zie je links een heel mooi neogotisch gebouw van architect Cloquet, namelijk het Rommelaere Instituut (1899). Dit was ook gekend als het Gerechtelijk Geneeskundig Instituut waar de lijkschouwingen gebeuren. Dezelfde architect bouwde ook het nieuwe Postgebouw en de Sint-Michielsbrug ernaast alsook het Sint-Pietersstation.

Aan de overzijde heb je het Burgerlijk Hospitaal, gebouwd door Architect Pauli tussen 1864 en 1880. Dit is het neogotisch deel van het Bijloke hospitaal en klooster. Dit is geen ziekenhuis meer maar een opleidingscentrum voor onder andere cineasten en regisseurs, namelijk het KASK.

Veergrep

Links vaar je de helling naar de Kortrijksepoortstraat op. Hier waren arbeidersgezinnen gehuisvest in beluiken, deze had als naam de Veergrep. Dit is nog een overblijfsel van verschillende beluiken over de stad verspreid, waar de arbeiders in erbarmelijke omstandigheden woonden. De stad Gent heeft een plan om de laatste beluiken te redden van de sloop.

Het Craekhuis

Rechts zie je het puntdak van het Craekhuis. Dit gebouw is tegen de Oude Bijlokezieken zaal aan gebouwd. Het Craekhuis was de palliatieve afdeling van  de achterliggende Ziekenzaal uit begin 1300, gebouwd ui Doornikse Kalksteen met een schitterend drielobbige dakspant. De prachtige ziekenzaal en het Craekhuis werden gerestaureerd en worden gebruikt als concertzaal. Het Kloosterpand zelf en de kapel, alsook een nieuw gebouwd tentoonstellingsruimte vormen het STAM of Stadsmuseum Gent.  

De stichting van het klooster en het hospitaal gaan terug tot 1204 waarbij een rijke poorteres Ermentrude Utenhove en Cistersienzer nonnen zich ontfermden over de gezondheid van de zieken.

De naam Bijloke betekent omheind stuk grond ; het klooster zelf was genaamd Portus Mariae of Toevlucht van Maria.

Jan Palfijn

Vaar nu onder de Jan Palfijnbrug, genaamd naar de Chirurgijn die de verlostang heeft verbeterd en in de openbaarheid gebracht. In Engeland gebuikte men die reeds maar chirurgijn Chamberlene voerde de bevallingen met verlostang onder een deken zodat het instrument geheim bleef. Jan Palfijn bracht een groot deel van zijn loopbaan in het Bijlokehospitaal door. Op twee kilometer afstand ongeveer van hier is het splinternieuwe Palfijnziekenhuis gevestigd.

Links ziet men de helling van de Blandijnberg. Dit is een eeuwenoude heuvel van ongeveer 29 meter hoog, waar Sint-Amandus de Sint-Pietersabdij gesticht heeft in de 7de eeuw. In diezelfde periode had hij ook de Ganda abdij, nu Sint-Baafsabdij genaamd, precies waar de Leie in de Schelde mondt. Ganda is dan ook een Keltisch woord, dat samenvloeiing betekent.

Henleykaai

Vaar nu langs de Henleykaai. Die naam werd met veel fierheid gegeven aan deze kaai toen de roeiers van de Club Nautique, nu Koninklijke Roeiclub van Gent, in 1906 's werelds meest prestigieuze roeiwedstrijd 'Grand Challenge Regatta of Henley' gewonnen hebben.

Rechts zie je het modern gebouw van het Handel- en Taalinstituut van de architecten Tanghe en Serck.

Aan de linkerzijde merk een kleine betonkade destijds toebehorend aan de kolenhandelaar Bracke Campens. Tot in de jaren 1960 werden hier binnenschepen geladen met  meestal nog Belgische kolen gelost.

Vanaf die periode is men voor de verwarming langzaam overgeschakeld naar gas en elektriciteit.

Vaar nu verder onder de Koning Albertbrug.

Gordunakaai

De linkeroever heet hier de Gordunakaai. De Gordunen waren een oude volkstam, die hier leefde ten tijde van Julius Caesar. Vaar je verder onder de Europabrug, dan zie je rechts een Leiearm. Die loopt door de Watersportbaan en mondt een drietal kilometer verder uit in het Kanaal Gent, Brugge, Oostende. Het parcours loopt evenwijdig met de laan de Nieuwe Wandeling, berucht omdat daar de Rijksgevangenis is. 

De Watersportbaan Georges Nachez nu is een aangelegde roeibaan van twee en een halve kilometer lang en 76 meter breed, waar vele nationale en internationale regatta’s plaats vinden.

Patyntje

Links vaar je langs het restaurant Patyntje, genaamd naar de wijk er rond . De naam betekende einde van het pad. Het restaurant werd begin 1900 gebouwd en  was ook het favoriete eethuisje van de Duitse officieren in de Eerste Wereldoorlog. Dit restaurant heeft het karakter behouden van wat men in het Frans Les Guingettes noemt. Enkele daarvan gelegen aan de Seine zijn wereldberoemd geworden dank zij de schilderijen van Renoir Le Déjeuner des Canotiers of de Lunch van de Roeiers.

Sneppenbrug-Krommehambrug

Vaar verder onder de Sneppenbrug en vaar tussen de boten van de jachtclubs door. De bocht gaat naar rechts en je vaart onder de brug van de ring rond Gent de R4. Nu moet je goed uitkijken want je moet de Ringvaart kruisen. De brug is de Krommehambrug. Hier kunnen binnenvaartschepen varen tot 4.5000 Ton. De binnenvaart wordt gepromoot De Ringvaartuitbouw 1950-196 en in dezelfde geest nu de Seine/Schelde-verbinding zorgen ervoor dat er duizenden vrachtwagens minder in het verkeer  rijden. Uiteraard een pluspunt om de vervuiling te minderen en opstoppingen te vermijden. Vaar rechtdoor. De richting rechts verbindt met het kanaal Gent Brugge Oostende en ook de haven van Gent  (gefuseerd met Terneuzen als North Sea Port) en de haven  Antwerpen. Links zie je het sluiscomplex van Merelbeke en kan je de Schelde stroom opwaarts varen.

Adolphe Pégoud

De eerste bochten komen eraan. Links zie je de Leie villa’s van Sint-Denijs-Westrem. Tussen deze villa’s is er één parkje waar je een openbaar bankje ziet. Dit pleintje heeft een geschiedenis. Aan de overzijde van de steenweg en de spoorwegberm liggen nu de Ikea en ook de 90 meter hoge KBC toren. In de 19de eeuw lag daar de wedrenbaan. Die is  in november 1913 ter afsluit event voor de Wereldtentoonstelling 1913 uitgebouwd als vliegplein. Een Frans Stuntpiloot, de eerste die ooit een looping heeft durven uitvoeren, Adolphe Pégoud, was uitgenodigd. In Gent heeft hij zeven loopings na elkaar uitgevoerd. De massa Gentenaren konden hun ogen niet geloven.

Vandaar dat dit plein heeft THE LOOP als naam heeft. In 1914 begint Wereldoorlog, de eerste oorlog met inzet van vliegtuigen. De Luftwaffe heeft dan ook dit plein gebruikt als een belangrijke vliegbasis naar het IJzerfrront. 

Het vliegplein van Sint-Denijs werd in 1985 gesloten.

Afsnee

De bochten van de Leie hebben aan hun rechteroever de Assels als grondgebied en links het Leiepark. Langzaam ontdek je links het Romaans kerkje van Afsnee. Dit kerkje spiegelt zich reeds 9 eeuwen in de Leie. Dit dorpje is heel oud want er werd in 1910 een paaldorp opgegraven. Ook het kerkje met de Heilige Johannes de Doper als patroonheilige  is eeuwenoud. De stenen waarmee dit gebouwd is zijn Doornikse kalkstenen. Alle oudste gebouwen in Gent zoals het Gravensteen en het Belfort zijn in dat soort steen gebouwd. Pas in de 15de eeuw bouwt men in Gent met de zandsteen van Balegem. Het kerkje is een voorbeeld van  een drie beukige kruiskerk met een kruisingstoren. Rondom de kerk ligt het ommuurde kerkhof en aan de overkant van het veerstraatje de oude dorpschool.

Het dorpje zelf heeft zijn charme bewaard met de oude pastorie en het  Leenggoed Daerupt dat zich achter de kerk bevindt. Die wordt reeds vermeld in de 14de eeuw.

Restaurant Nénuphar

In en om Gent is restaurant Nénuphar een begrip. En dit sedert de 19de eeuw. Het was te voet, per koets, te paard of per boot bereikbaar vanuit Gent. Misschien is het ook door de Franse invloed van de Bourgeoisie Gantoise, dat de naam niet Waterlelie is maar het Franse woord Nénuphar. Afsnee en Sint-Martens-Latem zijn dorpen met een hele brede faam als kunstenaarsdorpen en dit begon deeIs in de tweede helft van de 19de eeuw. In de Nénuphar zijn er prachtige schilderijen van Gustave De Smet. Enkele andere schilders die zich lieten inspireren door het Leie landschap waren Albijn(Binus)  Van den Abele, Valerius De Saedeleerr, Saverijs, Servaes, Xavier en César De Cock, Permeke, Emile Claus. 

Heilige Huizeken

De vaarroute gaat verder en de Leie is hier en daar nauwer. Wanneer men terug tussen de weiden vaart, zal men rechts een zijarm van de Leie zien. Deze leidt tot aan de vroegere Norbertijner abdij van Drongen, waarvan men in de verte het koepeltje op de toren ziet. Neem dus niet de rechtse Leie arm, want die loopt dood. De splitsing waarvan sprake heet de Drie Leien. Rechts heeft men aanlegsteigers en de kleinere woningen van de wijk Assels. Men vaart verder tot men het drijvend clublokaal ziet van de LSV of Leie Snel Vaarders. Iets verder op dezelfde oever was er een herberg met de naam Heilige Huizeken. De herbergiersters wezen iedereen die durfde te vloeken in hun établissement de deur. Vandaar de naam.

Vaar­rou­te

Tijdens het varen zijn er een aantal belangrijke afspraken. Bekijk zeker de vaarroute en vaar veilig door onze Gentse wateren.